H σπηλιά του Νταβέλη και η ονομασία της

Ο Νταβέλης, ήταν ένας ληστής του 19ου αι., που έδρασε στην περιοχή της Αττικής και χρησιμοποιούσε τη σπηλιά ως καταφύγιο. Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Νάτσος και ήταν ένας μικρής σημασίας ληστής από τους πολλούς που έδρασαν στην Αττική. 

Το όνομά του γίνεται γνωστό το 1855, όταν απάγει ένα Γάλλο αξιωματικό και ζητά λύτρα από την ελληνική κυβέρνηση. Η κυβέρνηση πιεζόμενη από τους Γάλλους, πληρώνει τα λύτρα και για τους ανθρώπους της εποχής, αυτό ήταν αρκετό να του προσδώσει κύρος . Η σταδιοδρομία του τελειώνει ένα χρόνο αργότερα, όταν, αρκετά νέος, σκοτώνεται σε συμπλοκή της συμμορίας του με ισχυρές δυνάμεις των Αρχών στη Βοιωτία.
Η σπηλιά με τα παράξενα συμβάντα, όπως έχουν καταγραφεί από μαρτυρίες, έμεινε γνωστή από το όνομά του, που ως  απροσδιόριστης ελληνικής ρίζας λέξη, έχει προκαλέσει την περιέργεια των ερευνητών.
Πώς πήρε αυτό το όνομα ο ληστής;;; 
Το όνομα Νταβέλης έχει δοθεί και σε άλλα σπήλαια της Αττικής, αλλά και σε περιοχές της Ελλάδας που είναι μάλλον απίθανο να έχουν χρησιμοποιηθεί ως κρησφύγετα.
Όλα ξεκινούν από την ιστορία του σπηλαίου, σύμφωνα με τους ερευνητές, και τη χρήση του από την αρχαιότητα.
Ας τα πάρουμε τα ιστορικά στοιχεία από την αρχή:
Η σπηλιά του Νταβέλη στα νοτιοδυτικά της Πεντέλης, φαίνεται ότι έχει ιστορία πολύ παλιά.
Κατά τον 6ο αι., τότε που χτιζόταν η Ακρόπολη, υπήρχε μια μικρή σπηλιά που διευρύνθηκε  εξαιτίας της εξόρυξης μαρμάρου.
Έπειτα όμως από κάποιες εξορύξεις σταμάτησε να λειτουργεί και οι αρχαίοι Αθηναίοι προτίμησαν να πάρουν το μάρμαρο από γειτονικές τοποθεσίες.
Τον 5ο αι., κάποια χρονική περίοδο που δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, η σπηλιά αφιερώθηκε στον τραγόμορφο θεό Πάνα και λειτουργούσε ως ιερό του.
Εγκαταλείφθηκε φυσικά με την πάροδο των χρόνων, με τους αιώνες να περνούν και να μην υπάρχουν σαφείς πληροφορίες γι αυτήν.

Στις αρχές του 13ου αι., κατασκευάστηκε ο διπλός μικρός ναός που είναι αφιερωμένος στους αγίους Σπυρίδωνα και Νικόλαο και για αρκετό χρόνο λειτούργησε ως χώρος που αποσύρονταν οι ασκητές, εξ ου και η ονομασία του σπηλαίου ως σπήλαιο των Αμώμων ( των αγνών, των αναμάρτητων).
Το όνομα Νταβέλης που πήρε η σπηλιά, παρουσιάζει ηχητική ομοιότητα με το αγγλικό devilish και το γερμανικό teufellisch, που υποδηλώνει το κακό , το διαβολικό.
Αν λάβουμε υπόψη ότι η εικόνα του διαβόλου που χρησιμοποιεί η εκκλησία είναι η εικόνα του θεού Πάνα που έφερε κέρατα και πόδια τράγου, κατανοούμε γιατί οι ερευνητές θεωρούν ότι το όνομα της σπηλιάς σημαίνει το διαβολικό.
Επειδή μάλιστα, την εποχή εκείνη που παίρνει το όνομά της η σπηλιά είναι έντονο το ξένο στοιχείο στη χώρα μας--Άγγλοι και Γάλλοι στον Πειραιά, Βαυαροί σε ανώτερες και εξουσιαστικές θέσεις της χώρας μας--θεωρείται πιθανόν το όνομα ''διαβολικό'' στα αγγλικά και στα γερμανικά και μεταφρασμένο στα ελληνικά να έδωσε το όνομα ''Νταβέλης'' στο ληστή.

Πάντως, έχουν μαρτυρηθεί  και πολλά ''διαβολικά'' φαινόμενα που έλαβαν χώρα στη σπηλιά.
Ερευνητές που την επισκέφθηκαν την περίοδο του 1960 και του 1970, αναφέρουν παράξενα ''τρεμουλιάσματα'' στην ατμόσφαιρα της σπηλιάς και των στοών της, παράξενη λειτουργία φακών και φωτογραφικών μηχανών, διάφορα αντικείμενα όπως χαρτιά ή κονσερβοκούτια που εξαφανίζονταν  ενώ άλλες φορές υπήρχαν σε δυσπρόσιτα μέρη της σπηλιάς,  επηρεασμός της μνήμης και των συναισθημάτων τους....
Πάντως μέχρι το 1977 η σπηλιά ήταν προσβάσιμη στον κάθε επισκέπτη που θα ήθελε να τη δει.
Μετά....μπήκε συρματόπλεγμα  με πινακίδες που έλεγαν ότι απαγορεύεται η προσέγγιση εξαιτίας απόρρητων εργασιών στρατιωτικής φύσεως..........
Σήμερα, η πρόσβαση είναι ελεύθερη. Αλλά οι στοές είναι κλεισμένες με χώμα ή τσιμέντο...........
Καλή ...........εξερεύνηση!!!


πληροφορίες από το περιοδικό ''ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ'' τεύχος 15